مقدمه

بیمارانی که بر اثر ابتلا به کووید-19 جان خود را از دست می دهند، باید با دستورالعمل های خاص بهداشتی به خاک سپرده شوند. اما این دستورالعمل ها و نحوه به خاک سپاری باید چگونه باشد تا امکان گسترش آلودگی بیشتر وجود نداشته باشد؟

شواهد موجود در زمینه پاسخ به سوال 

فقط افراد آموزش دیده می توانند مسؤولیت رسیدگی به روند تدفین را بر عهده داشته باشند. کلیه افراد اعم از کارکنان مراقبت بهداشتی و یا تدفین که با جسد ارتباط دارند باید اقدامات احتیاطی از جمله بهداشت دستها قبل و بعد از تماس با جسد و محیط اطراف و استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب با توجه به میزان تماس با جسد، مانند گان و دستکش را رعایت کنند. اگر احتمال خروج مایعات یا ترشحات از بدن اجساد وجود داشته باشد، کارکنان باید از وسایل محافظ صورت شامل شیلد حفاظتی، ماسک و عینک محافظ استفاده کنند. تماس با جسد و انتقال و جابجایی آن باید به حداقل رسانده شود. محلی که در آن جسد برای آماده‌سازی جهت تدفین قرار می گیرد، باید پس از انجام کار با آب و مواد شوینده شسته شود و پس ‌از آن با مایع سفیدکننده حداقل 1/0 درصد یا الکل ۷۰ درصد ضدعفونی شود. تجهیزات مورد استفاده برای این کار هم باید ضدعفونی شوند. این مواد ضدعفونی‌کننده حداقل باید یک دقیقه روی سطوح بمانند. جسد باید با پارچه پوشانده شود و نیاز به ضدعفونی کردن آن قبل از انتقال به محل دفن وجود ندارد. نیازی به کیسه مخصوص حمل جسد جز در موارد خاص (مانند امکان نشت مایعات از جسد) نیست. دیدن جسد توسط اعضای خانواده به شرط عدم تماس با جسد و لمس آن با رعایت دستورالعمل های بهداشتی امکان پذیر است. کودکان، افراد بالای 60 سال و کسانی که مشکلات ریوی، قلبی یا ضعف ایمنی دارند، نباید در مراسم حاضر باشند. کسی که نشانه‌های تنگی نفس و سرفه دارد نیز نباید در مراسم حاضر باشد مگر اینکه از ماسک مناسب استفاده کند. همچنین برای انتقال جسد، ماشین‌ حمل‌ونقل خاصی نیاز نیست. همچنین لزومی ندارد که برای تدفین افراد متوفی عجله‌ای وجود داشته باشد. برای این کار باید به قواعد و سنت‌های فرهنگی و مذهبی در این زمینه احترام گذاشته شود. حداقل فاصله بین محل دفن و منبع آب های زیرزمینی نیز باید براساس معیار زیر باشد: 

نتیجه‌گیری

کلیه افرادی که به نوعی با جسد فرد بیمار در تماس هستند باید کلیه اصول مراقبتی و بهداشتی در این زمینه مانند رعایت بهداشت دست ها، ضدعفونی سطوح و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی را رعایت کنند و تا حد ممکن میزان جابجایی و تماس با جسد به حداقل رسانده شود، اما در عین حال قواعد و سنت‌های فرهنگی و مذهبی نیز می تواند تا حد ممکن رعایت شود. 

منابع

1. http://www.sbmu.ac.ir/uploads/mozi3.pdf
2. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331538/WHO-COVID-19-lPC_DBMgmt-2020.1-eng.pdf#:~:text=People%20who%20have%20died%20from,disposition%20of%20the%20remains.
3. https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/COVID-19-safe-handling-of-bodies-or-persons-dying-from-COVID19.pdf
4. https://www.who.int/water_sanitation_health/publications/tech_note8/en/index1.html