مقدمه

با فرارسیدن ماه مبارک رمضان و با توجه به تداوم همه‌گیری کووید 19، سوالات و نگرانی های زیادی مطرح می شود. یکی از مهم‌ترین سوالات این است که آیا روزه داری باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود و افراد را مستعد ابتلا به بیماری کووید 19 می‌کند؟

شواهد موجود در زمینه پاسخ به سوال 

در راهنمای منتشر شده توسط سازمان جهانی بهداشت در خصوص ماه رمضان بیان شده است که " افراد سالم، نظیر سنوات قبل می توانند در ماه رمضان روزه بگیرند، در حالی که بیماران مبتلا به بیماری کووید 19 باید از طریق مشاوره با پزشک خود، روزه گرفتن را به تعویق بیندازند". همچنین در این راهنما آمده است که روزه گرفتن سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای (نظیر دیابت، پرفشاری خون، بیماری های قلبی-عروقی، ....) و بیماران دچار نقص سیستم ایمنی (افراد تحت شیمی درمانی و مبتلا به ایدز) و موارد مشابه ممکن است بر احتمال شدت ابتلا به بیماری کووید 19 بیافزاید. توصیه های این پروتکل حاکی از آن است که افراد سالم با رعایت رژیم غذایی مناسب می توانند روزه بگیرند؛ تغذیه مناسب و نوشیدن آب و مایعات به میزان کافی در ساعات بین افطار تا سحر بسیار مهم است. 

نتیجه‌گیری

توصیه می شود افرادی که دارای بیماری زمینه ای می باشند در خصوص روزه گرفتن با پزشک معالج خود مشورت نمایند. روزه‌داران باید انواع غذاهای تازه و غیرفرآوری شده را استفاده کرده و از مصرف دخانیات اکیدا خودداری نمایند. با توجه به توصیه قرنطینه خانگی، فعالیت های ورزشی سبک و منظم در محیط خانه انجام شود. همچنین یادآوری می کنیم که در ماه مبارک نیز می بایست فاصله فیزیکی، از جمله در تجمعات مذهبی، همچنان رعایت شود. 

منابع

1. World Health Organization. (‎2020)‎. Safe Ramadan practices in the context of the COVID-19: interim guidance, 15 April 2020. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/331767. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
2. Kamoun M, Mnif MF, Slim I. Beneficial Effects of Ramadan Fasting on Health. Ramadan & Diabetes Care. 2013 Oct 31:45.
3. Adawi M, Watad A, Brown S, Aazza K, Aazza H, Zouhir M, Sharif K, Ghanayem K, Farah R, Mahagna H, Fiordoro S. Ramadan fasting exerts immunomodulatory effects: Insights from a systematic review. Frontiers in immunology. 2017 Nov 27;8:1144.
4. https://www.forbes.com/sites/stevensalzberg/2020/01/06/can-intermittent-fasting-reset-your-immune-system/#3c654e0727ac
5. Kacimi S, Ref'at A, Fararjeh MA, Bustanji YK, Mohammad MK, Salem ML. Intermittent fasting during Ramadan attenuates proinflammatory cytokines and immune cells in healthy subjects. Nutrition research. 2012 Dec 1;32(12):947-55.
6. Adawi M, Watad A, Brown S, Aazza K, Aazza H, Zouhir M, Sharif K, Ghanayem K, Farah R, Mahagna H, Fiordoro S. Ramadan fasting exerts immunomodulatory effects: Insights from a systematic review. Frontiers in immunology. 2017 Nov 27;8:1144.