موسسه ملی تحقیقات سلامت

موسسه ملی تحقیقات سلامت

دانشگاه علوم پزشکی تهران

26 تیر 1403 سه شنبه

عوارض طولانی مدت کووید-19 بعد از بهبودی در فرد چیست؟

مقدمه

در حالی که اکثر افراد مبتلا به کووید-19 بهبود می یابند و به سلامتی طبیعی خود بازمی گردند، برخی از بیماران می توانند علائمی داشته باشند که ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها پس از بهبودی ادامه داشته باشد. حتی افرادی که در بیمارستان بستری نیستند و بیماری خفیفی دارند می توانند علائم مداوم یا دیررس را تجربه کنند. حال سوال این است که عوارض طولانی مدت کووید-19 بعد از بهبودی در فرد چیست؟

شواهد موجود در زمینه پاسخ به سوال 

سالمندان و بسیاری از کسانی که بیماری زمینه ای دارند به احتمال زیاد علائم طولانی مدت کووید-19 را تجربه می کنند، اما حتی افراد جوان هم می توانند هفته ها تا ماه ها بعد از عفونت احساس ناراحتی کنند. علائم و نشانه های متداول که با گذشت زمان ادامه می یابد عبارتند از: خستگی، تنگی نفس، سرفه کردن، درد مفصل، درد قفسه سینه. سایر علائم و نشانه های طولانی مدت نیز ممکن است شامل مواردی همچون: درد عضلانی یا سردرد، ضربان قلب سریع یا تند، از دست دادن بویایی یا چشایی، مشکلات حافظه، مشکلات تمرکز یا خواب، بثورات و ریزش مو باشد.
آسیب اندام های بدن ناشی از کووید-19: اگرچه کووید-19بیماری ای است که در درجه اول ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد، اما می تواند به اندام های دیگر نیز آسیب برساند. آسیب به اندام ها ممکن است خطر مشکلات سلامتی طولانی مدت را افزایش دهد. اندام هایی که ممکن است تحت تأثیرقرار گیرند عبارتند از:
قلب: آزمایشات تصویربرداری که ماه ها پس از بهبودی از کووید-19انجام شده، آسیب دائمی به عضله قلب را نشان داده است، حتی در افرادی که فقط علائم خفیف کووید-19را تجربه کرده اند، ممکن است خطر نارسایی قلبی یا سایر عوارض قلبی در آینده افزایش  یابد.
ریه ها: نوع پنومونی (التهاب ریه) که اغلب با کووید-19 همراه است می تواند باعث آسیب طولانی مدت به کیسه های هوایی ریز (آلوئول) در ریه ها شود. آسیب بافتی ایجاد شده می تواند منجر به مشکلات تنفسی طولانی مدت شود.
مغز: حتی در جوانان، کووید-19 می تواند باعث سکته های مغزی، تشنج و سندرم گلین باره (فلج موقتی) شود، کووید-19 همچنین ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر را افزایش دهد.
لخته شدن خون و مشکلات رگ های خونی: کووید-19 می تواند احتمال لخته شدن سلول های خونی را بیشتر نماید و باعث حمله قلبی و مغزی شود، اما اعتقاد بر این است که بیشتر آسیب قلبی ناشی از کووید-19 از لخته های بسیار کوچکی ناشی می شود که رگ های خونی کوچک (مویرگ ها) را در عضله قلب مسدود می کند. سایر قسمت های بدن که تحت تأثیر لخته های خون قرار می گیرند، شامل ریه ها، پاها، کبد و کلیه ها هستند. کووید-19 همچنین می تواند رگهای خونی را ضعیف کرده و باعث نشت آنها شود که مشکلات احتمالی طولانی مدت کبد و کلیه را به همراه دارد.
مشکلات در خلق و خوی و خستگی: افرادی که علائم شدید کووید-19 دارند اغلب مجبور می شوند در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان تحت درمان مکانیکی مانند دستگاه های تهویه برای تنفس قرار بگیرند. زنده ماندن و نجات یافتن از این تجربه باعث می شود فرد بعداً دچار سندرم استرس پس از سانحه، افسردگی و اضطراب شود. از آنجا که پیش بینی نتایج طولانی مدت ناشی از ویروس جدید کووید-19 دشوار است، دانشمندان اقدام به بررسی اثرات طولانی مدت در ویروس های مرتبط مانند ویروس عامل سندرم حاد تنفسی حاد (سارس) کردند. بسیاری از افرادی که از سارس بهبود یافته اند به سندرم خستگی مزمن مبتلا شده اند که یک اختلال پیچیده است و با فعالیت بدنی یا ذهنی بدتر می شود، همچنین با استراحت بهبود نمی یابد. همین امر ممکن است در مورد افرادی که کووید-19 داشته اند نیز صادق باشد. با این حال بسیاری از تأثیرات طولانی مدت کووید-19 و اهمیت آنها هنوز ناشناخته است. مرکز کنترل بیماری های واگیردار امریکا تحقیقات خود را در این زمینه ادامه داده و با ظهور داده های جدید، نحوه مراقبت های بالینی کووید-19 و همچنین پاسخ بهداشت عمومی به این بیماری را  به روزرسانی می کند.
 

نتیجه‌گیری

پس از بهبودی از بیماری کووید-19 ممکن است علائمی مانند خستگی، تنگی نفس، سرفه کردن، درد مفصل، درد قفسه سینه، درد عضلانی یا سردرد، ضربان قلب سریع یا تند، از دست دادن بویایی یا چشایی، مشکلات حافظه، تمرکز یا خواب، بثورات یا ریزش مو گزارش شود. هم چنین ارگان های (قلب و عروق، ریه، مغز و ..) بدن فرد بهبود یافته، ممکن است دچار آسیب هایی شود. بسیاری از تأثیرات طولانی مدت کووید-19 هنوز ناشناخته است و تحقیقات بالینی در آینده بسیاری از مشکلات پیش آمده را روشن خواهد کرد.

منابع

  1. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/long-term-effects.html
  2. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/risk-comms-updates/update-36-long-term-symptoms.pdf?sfvrsn=5d3789a6_2
  3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronavirus/in-depth/coronavirus-long-term-effects/art-20490351
کلمات کلیدی
فاطمه زهرا احمدی
تهیه کننده:

فاطمه زهرا احمدی